رعایت بهداشت در دوران قاعدگی (Menstrual Hygiene) یکی از مسائل مهمی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی و سلامت زنان اثرگذاری مستقیم داشته باشد. چرخه قاعدگی فرآیند ماهانه دور ریختن خون و بافت از رحم است. که به طور معمول از قبل از نوجوانی شروع می‌شود و با یائسگی به پایان می‌رسد. این فقط یک فرآیند بیولوژیکی نیست بلکه یک فرآیند اجتماعی نیز هست و پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی عمده‌ای بر همه زنان دارد.
با این حال مشاهده شده که بسیاری از دختران و زنان نوجوان در طول چرخه قاعدگی خود به حقایق علمی صحیح و اقدامات بهداشتی دسترسی ندارند که ممکن است منجر به پیامد‌های نامطلوب سلامتی شود. مدیریت نامناسب بهداشت قاعدگی می‌تواند تأثیر بسیار جدی نه تنها بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. متاسفانه در جامعه ما عموم مردم درمورد پریود صحبت نمی‌کنند. این اتفاق طبیعی که نشانه سلامت نیمی از جمعیت جامعه است، همیشه در زیر سایه شرم و خجالت قرار گرفته. به همین دلیل، جای تعجب ندارد اگر بانوان و نوجوانان پر از سوال و ابهام درمورد چگونگی حفظ پاکیزگی و سلامت خود در این‌ دوران باشند.
در اینجا چند مورد از اقدامات مهمی که باید برای حفظ بهداشت قاعدگی در طول چرخه قاعدگی رعایت کنید را گفتیم:

تعویض مرتب نوار بهداشتی، کاپ قاعدگی یا تامپون

استفاده طولانی‌مدت از یک پد بهداشتی یا تامپون، از مهم‌ترین عوامل ابتلا به عفونت است. این کار حتی می‌تواند زمینه‌ساز بروز شوک سمی هم بشود. علاوه بر عفونت، استفاده طولانی‌مدت از یک پد یا تامپون، باعث حساسیت و بیماری‌های پوستی نیز می‌شود‌. به همین دلیل توصیه می‌شود بیش از چهار ساعت در روز از یک پد استفاده نکنید. با این حال هنگامی که شما خواب هستید عملکرد بدن شما کم و شدت خونریزی کاهش می‌یابد. بنابراین می‌توانید با خیال راحت در طول شب از یک پد استفاده کنید.

شستشوی صحیح واژن

خون محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها در طول دوره قاعدگی ایجاد می‌کند بنابراین شستشوی ناحیه تناسلی حداقل دو بار در روز توصیه می‌شود. موجودات زنده حتی پس از اینکه نوار بهداشتی خود را بردارید به بدن شما می‌چسبند. با این حال واژن و فرج خود را خیلی خوب نشویید می‌تواند تعادل pH شما را از بین ببرد و شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی و واژینوز باکتریایی کند. شستشوی این ناحیه از پشت به جلو باکتری‌های مقعد را به دهانه واژن و مجاری ادرار انتقال می‌دهد. از همین‌ رو بدن شما مستعد ابتلا به عفونت خواهد شد. بنابراین برای شستشوی واژن از سمت جلو به پشت اقدام کنید.

لباس زیر مناسب

استفاده از لباس‌زیرهای تنگ و پلاستیکی باعث بالا رفتن دما و رطوبت در ناحیه تناسلی می‌شود. همین امر، به خودی خود باعث بروز بیماری و ناراحتی می‌شود‌. بهتر است برای حفظ بهداشت در دوران قاعدگی، از لباس‌زیرهای تنگ و پلاستیکی استفاده نکنید. لباس‌زیرهای نخی و پنبه‌ای بهترین انتخاب برای بانوان در دوران پریود هستند‌. بخاطر داشته باشید لباس زیر را باید در آفتاب خشک کنید و حتما از لباس های تمیز و روشن استفاده کنید.

 از محصولات معطر استفاده نکنید

واژن یک اندام خود تمیز شونده است. حفظ فلور طبیعی آن بسیار مهم بوده و استفاده از صابون معمولی یا حتی محصولات آرایشی خاص برای بهداشت می‌تواند آن‌ها را مختل کند. در حالت‌ایده‌آل باید ناحیه تناسلی را با آب گرم بدون صابون بشویید. دئودورانتها و اسپری‌های بهداشتی زنانه می‌توانند باعث واژینیت شوند (علائم آن شامل خارش، قرمزی و ترشحات غیرطبیعی واژن است). در عوض می‌توانید از دستمال مرطوب استفاده کنید یا ناحیه تناسلی خود را با آب بشویید.

حمام کردن در دوران قاعدگی

یکی از سوالات رایج در دوره پریودی این است که آیا می‌توانم در دوره عادت ماهانه دوش بگیرم؟ استحمام در دوران قاعدگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. البته باید از نشستن کف حمام خودداری کرده و تا حد امکان به شکل ایستاده حمام کنید زیرا در این دوره بدن شما به آلودگی‌های میکروبی کف حمام حساس است و بیماری های عفونی در کمین هستند. رفتن به استخر یا دریا توصیه نمی شود و باید از آن اجتناب نمایید. شما می‌توانید برای بهبودی نوسانات خلق‌وخو و افزایش انرژی جسمانی خود یک تا 2 بار در روز استحمام کنید. دوش آب گرم علاوه‌بر افزایش نشاط باعث از بین رفتن تنش در عضلات کمر، شکم و لگن می‌شود.

رابطه جنسی و بهداشت در دوران قاعدگی

رابطه جنسی محافظت نشده در دوران پریود می‌تواند باعث ابتلای طرفین به بیماری‌های مختلفی شود. برای مثال، در این دوران ریسک ابتلا به هپاتیت B و HIV بالاتر است. زیرا ارتباط مستقیم خون و ترشحات بدن می‌تواند ویروس‌ها را به راحتی میان طرفین پخش کند. بنابراین، استفاده از کاندوم در دوران قاعدگی برای جلوگیری از انتقال و ایجاد بیماری‌های مقاربتی توصیه می‌شود.

 گذاشتن پد استفاده شده در پلاستیک

پد استفاده شده را از بالا به پایین رول کنید. آن را داخل پلاستیک بهداشتی پد جدید یا تعدادی دستمال توالت بپیچید. در نهایت، آن را داخل یک کیسه پلاستیکی قرار دهید و داخل سطل زباله بیاندازید. برای دور انداختن تامپون، تنها کافی است که آن را داخل چند دستمال توالت قرار دهید و دور بیاندازید. این روش از ایجاد بوی ناخوشایند و تکثیر باکتری جلوگیری می‌کند. همیشه پس از تعویض نوار بهداشتی دست‌های خود را بشویید زیرا می‌تواند باعث عفونت‌های ناشی از ویروس‌هایی مانند هپاتیت B شود.

نتیجه گیری و اهمیت رعایت بهداشت در دوران قاعدگی

رعایت بهداشت در دوران قاعدگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بدن زنان به‌ دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در این دوره حساس‌تر می‌شود و آگاهی از بهداشت قاعدگی به آن‌ها کمک می‌کند تا پریود سالم‌تری داشته باشند. از دست دادن طبیعی خون در طول قاعدگی 80 تا 100 میلی لیتر است. در این دوران خطر ابتلا به عفونت وجود دارد، زیرا خون محیط کشت کاملی برای رشد ارگانیسم‌ها به خصوص باکتری‌ها است. بنابراین مهم است بدانید که از پدها حداکثر باید 3 ساعت استفاده شود تامپون‌ها نباید بیش از 4 ساعت استفاده شوند. کاپ‌های قاعدگی را می‌توان تا 12 ساعت استفاده کرد، اگر خونریزی شدید نداشته باشید.