چکاپ زنان چیست؟

هر شخصی برای بررسی وضعیت سلامتی خود باید آزمایش‌هایی را ماهانه، سالانه و یا هرچند سال یک‌بار انجام دهد. خانم‌ها علاوه بر چکاپ عمومی تعدادی چکاپ زنانه دارند که باید این موارد را جدی بگیرند.
برای معاینه زنان، شخص باید یک پزشک متخصص را انتخاب کند که بتواند با او راحت در مورد موضوعات حساس مانند مسائل جنسی، کنترل بارداری، بارداری و مشکلات مربوط به یائسگی صحبت کند. پزشک ممکن است پزشک متخصص زنان، پزشک عمومی، ماما یا دستیار تخصصی رشته زنان باشد.
معاینه زنان، طیف گسترده‌‌ای از موضوعات را پوشش می‌دهد، به‌ خصوص به این دلیل که بسیاری از زنان به‌طور منظم به پزشک مراجعه نمی‌کنند. درواقع ویزیت زنان بسیار فراتر از بررسی واژن و انجام آزمایش پاپ اسمیر است. ما در ادامه توضیحات جامع ای در این باره جهت کسب آگاهی شما فراهم کردیم.

انواع معاینات زنان

پاپ‌ اسمیر

تست پاپ اسمیر که به آن تست پاپ هم گفته می‌شود، یک روش غربالگری برای سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم  است. این آزمایش وجود سلول‌های پیش سرطانی یا سرطانی را بر روی سرویکس تشخیص می‌دهد. غربالگری سرطان دهانه رحم  بخشی اساسی در مراقبت های بهداشت جنسی زنان است. تقریباً همه موارد سرطان دهانه رحم در اثر عفونت با انواع انکوژن (سرطان زا) یا پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق مقاربت جنسی ایجاد می شود. هدف اصلی از غربالگری، شناسایی سلول های پیش سرطانی ناشی از HPV و جلوگیری از ایجاد سرطان دهانه رحم است.
در آزمایش پاپ‌اسمیر پزشک از اسپکولوم برای باز کردن واژن استفاده می‌کند. پس از آن با یک برس کوچک سلول‌ها را از دهانه رحم خارج می‌کند. این سلول‌ها برای بررسی تغییرات به آزمایشگاه ارسال می‌شوند. تغییرات سلولی می‌تواند نشانه سرطان دهانه رحم باشد.
معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند، خانم‌ها از سن ۲۱ تا ۶۵ سالگی هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهند.

ماموگرافی

غربالگری ماموگرافی نوع خاصی از تصویربرداری پستان است که از اشعه ایکس (رادیوگرافی) با دوز پایین برای کشف سرطان سینه در مراحل اولیه استفاده می کند. در واقع ماموگرافی منجر به تشخیص سرطان پستان در مرحله ای از بیماری می شود که هیچ نشانه و علامتی وجود ندارد و سرطان قابل درمان می باشد. هر گونه علائم یا مشکلات پستان، جراحی های قبلی، استفاده از هورمون، سابقه خانوادگی یا شخصی سرطان سینه و احتمال باردار بودن، همه و همه مسائلی هستند که بایستی پزشکتان را در جریان آنها قرار دهید.
طبق آخرین دستورالعمل‌ها توصیه می‌شود که زنان باید از سن ۵۰ سالگی هر دو سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند. با این‌حال انجمن سرطان آمریکا می‌گوید که زنان باید غربالگری سالانه را از سن ۴۵ سالگی شروع کنند و می‌توانند در ۵۵ سالگی هر دو سال یک‌بار این چکاپ را انجام دهند.
اگر در خانواده خود سابقه سرطان سینه دارید، بهتر است درمورد شروع غربالگری های مربوط به سرطان سینه با پزشک خود مشورت کنید.

سونوگرافی

چکاپ زنان مربوط به بارداری و رحم شامل آزمایش ادرار، آزمایش خون و سونوگرافی می‌شود. قبل از بارداری باید معاینه عمومی داشته باشید تا خطرات بارداری برای شما بررسی شود. در زمان بارداری نیز بررسی‌های منظم و نظارت بر رشد جنین به تشخیص ناهنجاری‌ها و ارزیابی سلامت بدن کمک می‌کند.
یکی از آزمایش‌های دوران بارداری سونوگرافی است. در سونوگرافی از امواج اولتراسوند با فرکانس بسیار بالا استفاده می‌شود. با استفاده از سونوگرافی مواردی مانند حاملگی خارج از رحم، تعیین وضعیت و اندازه جنین و نظارت بر جنین بررسی می‌شوند.

سونوگرافی ترانس واژینال (از داخل واژن) نیز برای بررسی سلامت رحم انجام می‌شود. با این آزمایش تومور، کیست و سایر ناهنجاری در اندام‌های تولید مثل داخلی تشخیص داده می‌شود. پس از زایمان نیز انجام چکاپ زنان لازم است. سطح هورمون‌ها در این زمان تغییر کرده و باید با آزمایش خون این موارد بررسی شوند. معمولاً متخصص حدود ۶ ماه پس از زایمان انجام آزمایش را توصیه می‌کند.

معاینات لگن

معاینه زنان برای بررسی سلامت اندام‌های جنسی به تست پاپ اسمیر یا انواع تست‌های زگیل تناسلی ختم نمی‌شوند. معاینه لگن یکی از انواع معایناتی است که زنان باید به طور دوره‌ای انجام دهند. به این ترتیب معاینه واژن، رحم، دهانه رحم، لوله فالوپ، تخمدان‌ها، مثانه، فرج و حتی راست‌روده صورت می‌گیرند. این در حالی است که تست پاپ اسمیر و غربالگری مربوط به سرطان‌ها هم در همین حین قابل اجرا خواهند بود. این معاینه باید همچون سایر معاینات به صورت دوره‌ای انجام شود.
در حالی که این معاینه به صورت دوره‌ای برای همه خانم‌ها ضروری است، اما برای گروهی از افراد این معاینات اجباری است. زیرا با کمک این معاینه می‌توانند به معاینه واژن، رحم، راست‌روده و مثانه و چند اندام دیگر اقدام کنند. این گروه از افراد عبارتند از:

• خانم‌های باردار
• خانم‌های 21 تا 65 ساله
• افرادی با سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم و سرطان تخمدان
• درد اندام‌های تناسلی هنگام رابطه جنسی
• درد لگن هنگام ارتباط جنسی
• مشاهده ترشحات یا خونریزی غیرطبیعی واژن

بررسی سیکل قائدگی

بخشی از چکاپ زنان مربوط به خودآزمایی می‌شود. خانم‌ها باید ریتم عادت ماهانه خود را یادداشت کنند. چرخه قاعدگی فرایند هورمونی است که هر ماه در بدن خانم‌ها انجام می‌شود تا بدن را برای بارداری احتمالی آماده کند.
در پریود منظم با پیگیری ریتم آن می‌توان تاریخ تخمک‌گذاری را مشخص کرد و برای بارداری اقدامات لازم را انجام داد. درصورتی‌که با پیگیری این روند متوجه نامنظمی در پریود شدید، باید به متخصص زنان مراجعه کرده تا دلیل این مشکل مشخص شود.
دوره قاعدگی از چندین مرحله منظم و متوالی تشکیل شده است که از اولین روز پریود آغاز می‌شود و بطور میانگین 28 روز طول می‌کشد. این مدت زمان در زنان متفاوت است و ممکن است بین 21 تا 35 روز متغیر باشد. و مدت خونریزی 7 روز و مقدار متوسط خونریزی در ماه 20 تا 60 میلی‌لیتر است. در بیشتر اوقات چرخه قاعدگی در بین زنان متفاوت است اما معمولا فاصله بین دو قاعدگی از 21 روز تا 35 روز محاسبه می‌شود. این فاصله در بین دختران جوان بین 21 تا 45 روز نیز متغیر بوده است. 

بررسی آزمایشگاهی

آزمایش خون: آزمایش خون برای تشخیص بیماری هایی مانند آنمی، خونریزی غیرطبیعی، عفونت های انتقالی جنسی و سایر بیماری های قلبی-عروقی انجام می شود.

آزمایش ادرار: این آزمایش برای تشخیص عفونت های مجاری ادراری و دیگر بیماری های کلیوی انجام می شود.

معاینه فیزیکی

این معاینه شامل بررسی اعضای تناسلی، معاینه سینه ها، شکم، پوست و اعصاب است. این معاینه به عنوان بخشی از معاینه سالمندی، معاینه بیماری های قلبی، معاینه جامع سلامت زنان و معاینه قبل از بارداری انجام می شود.

سخن پایانی

معاینات لگنی و آزمایش پاپ اسمیر برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی زنان بسیار مهم است و باید به صورت دوره ای و منظم تحت نظر پزشک متخصص زنان انجام گیرد. در معاینات لگنی دکتر می تواند در صورت وجود ناهنجاری، بلافاصله به بیمار اطلاع دهد و نتیجه تست پاپ اسمیر چند روز طول می کشد. در هر سنی که هستید باید نسبت به سنجش سلامتی خود، آگاهانه برخورد کنید. به‌خصوص اگر در زمینه‌ جنسی فعال هستید و قصد باروری دارید مهم است به صورت مرتب خود را غربالگری و بررسی کنید.

آشنایی با معاینات دوره‌ای بانوان. منبع: کایاژ