یکی از تجهیزات پزشکی که به صورت مداوم و در تعداد بالا عرضه می‌شود، انواع دستکش های پزشکی هستند. دستکش ها برای کارهای بالینی و آزمایشگاهی بسیار پرکاربرد و ضروری هستند.
در مواجهه پزشک با بیماران مختلف و معاینه به کمک دست، احتمال انتقال بیماری از یک بیمار به بیمار دیگر بسیار بالا می‌رود که پاسخ به حل این مشکل استفاده از دستکش های پزشکی است. همچنین در کارهای آزمایشگاهی که حساسیت کار با مواد عفونی و شیمیایی برای کاربر بالاست و حتی احتمال تغییر جواب آزمایش با انتقال آلودگی از کاربر به نمونه وجود دارد نیز، از دستکش های پزشکی استفاده می کنند و از این رو استفاده از دستکش بسیار متداول و ضروری است.
انواع دستکش در تجهیزات پزشکی ،در انواع جنس‌ها و به تبع آن با تنوع وسیعی در کاربری، به عنوان یکی از تجهیزات پزشکی متداول عرضه می‌شوند.
این دستکش‌ها با توجه به جنس، ویژگی‌های فیزیکی و مقاومت در برابر نفوذ عوامل بیماری‌زا دارای تقسیم‌بندی‌های متعددی هستند، از معروف ترین انواع دستکش های پزشکی میتوان به  دستکش نایلونی ، دستکش لاتکس ، دستکش نیتریل ، دستکش وینیل و … اشاره کرد.

انواع دستکش های پزشکی

دستکش های پزشکی عموما به دو دسته دستکش های معاینه و دستکش های جراحی تقسیم می‌شوند. دستکش های معاینه از جنس لاتکس، وینیل، نیتریل و نایلونی هستند. دستکش‌های جراحی هم دارای جنس‌های متفاوتی هستند اما امروزه اکثرا از جنس لاتکس تولید می‌شوند. نکته مهم در مورد دستکش های جراحی استریل بودن آنهاست. اما دستکش های معاینه لزوما استریل نیستند و این امر بستگی به کاربرد آنها دارد.

دستکش جراحی

انواع دستکش های جراحی از نظر مقاومت، انعطاف‌پذیری و راحتی با یکدیگر متفاوت هستند. در لایه‌ی داخلی این نوع دستکش‌ها مواد پلیمری و سیلیکونیبه کار رفته است. دستکش‌های جراحی در دو نوع پودری و بدون پودر تولید می‌شوند.
دستکش‌های بدون پودر به علت عدم ایجاد حساسیت، از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. یکی از مهم‌ترین نکات در حین جراحی، حفظ استریل بودن موضع جراحی است؛ که این دستکش‌ها کمک بسیار زیادی به عدم انتقال عفونت و آلودگی به بیمار در زمان جراحی می‌کند.

ویژگی کلی دستکش های جراحی

• استریل کامل و بهداشتی برای استفاده در انواع اعمال جراحی
• ساق بلند به منظور پوشش و حافظت بیشتر
• مجهز به سایزهای مختلف برای افزایش راحتی در هنگام استفاده (6 – 6.5 – 7 – 7.5 – 8 – 8.5)
•  انعطاف‌پذیری مناسب و چسبندگی به دست، جهت راحتی هنگام گرفتن ابزار و نخ‌های جراحی
• حاوی بافت ضد لغزش به منظور افزایش کارایی

دستکش لاتکس Latex

یکی از پرکاربردترین انواع دستکش یکبار مصرف پزشکی، دستکش لاتکس است. این دستکش برای انجام کارهای متوسط پزشکی مانند معاینات عمومی، کارهای عادی دندانپزشکی و نمونه‌برداری طراحی شده است. این دستکش‌ها اغلب ماندگاری بالایی دارند و می‌توانند در برابر انواع آلودگی‌ها از تیم پزشکی محافظت کنند. دستکش لاتکس از لاتکس طبیعی ساخته‌شده و در برابر پارگی و سوراخ شدن مقاومت بالایی دارد. این دستکش‌ها در رنگ‌های مختلف و با ضخامت‌های متفاوت تولید می‌شوند تا علاوه بر کارهای پزشکی برای استفاده در صنایع دیگر نیز مفید باشند.

ویژگی کلی دستکش های لاتکس

• برای استفاده طولانی مدت مناسب است.
• مانند پوست دوم عمل می‌کند. (البته انتخاب سایز مناسب دست، بسیار مهم است.)
• بسیار منعطف بوده و از استحکام بالایی برخوردار است.
• قابل تجزیه در محیط زیست است.
• مقرون به صرفه بودن آن، که یکی از فاکتورهای بسیار مهم خرید، محسوب می‌شود.

دستکش نیتریل Nitrile

یکی از انتخاب‌های محبوب بسیاری از صنایع برای محافظت در برابر انواع مختلفی از مواد شیمیایی و سایر مواد خطرناک، دستکش‌ های نیتریل است. این دستکش‌ها مقاوم هستند و همچنین خواص کشسانی خوبی دارند. نیتریل با استفاده از لاستیک مصنوعی ساخته شده است، و آن را به یک انتخاب عالی برای کسانی تبدیل می‌کند که به لاتکس آلرژی دارند، زیرا حاوی هیچ پروتئین مشابهی نیست که بتواند واکنش پوستی تحریک شونده ایجاد کند.
دستکش های نیتریل عموما قابل بازیافت بوده و بسیاری از انواع آن قابل تجزیه در محیط زیست می‌باشد. دستکش‌های نیتریل یا دستکش‌های پزشکی رنگی، دارای رنگ‌های مختلفی مانند سبز، صورتی، آبی، مشکی و بنفش هستند. به طور معمول رنگ آبی و مشکی این دستکش‌ها بیشتر استفاده شده و رنگ‌های روشن آن در پزشکی و معاینه کاربرد بیشتری نسبت به رنگ‌های تیره دارند.

ویژگی کلی دستکش های نیتریل

• فاقد لاتکس
• مقاوم در برابر سوراخ شدن
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی
• طولانی بودن عمر مفید
• مناسب موقعیت‌هایی با احتمال خطر بالا؛ هنگام مواجه با موادعفونی و ویروسی

دستکش وینیل Vinyl

دستکش وینیل از کلرید پلی وینیل ساخته شده و بهترین جایگزین برای دستکش های آلرژی زا هستند. از این نوع دستکش یکبار مصرف در مراکز پزشکی و بهداشتی استفاده می شود. یکی از مزیت های دستکش وینیل نچسبیدن به دست است. نفوذ پذیری ویروس ها در این نوع دستکش نسبت به دستکش لاتکس و نیتریل زیاد است. دستکش وینیل در مونتاژ کاری، تمیزکاری، آشپزی و فضاهای آزمایشگاهی کاربرد دارد و نسبت به دستکش لاتکس آلرژی زا نیست. دستکش های وینیل معمولا سفید رنگ یا بی رنگ هستند.

ویژگی کلی دستکش های وینیل

• فاقد لاتکس هستند
• برای استفاده کوتاه مدت مناسب است
• کامل به دست نمی‎‌چسبد
• برای محیط‌هایی با آلودگی پایین و کم خطر بهترین گزینه محسوب می‌شود

دستکش نایلونی

یکی دیگر از پر مصرف‌ترین انواع دستکش‌ها، دستکش‌های نایلونی یا فریزری است که بیشتر در محیط‌هایی همچون هتل‌ها، آشپزخانه‌ها و مراکز بهداشت و… استفاده می‌شوند. این مدل دستکش‌ها غیر استریل و بدون پودر بوده و نسبت به سایر دستکش‌ها قیمت کمتری دارند.
ین نوع دستکش پوشش مناسبی در برابر ویروس‌ها نخواهند بود و در صورت تماس با اتانول یا مواد ضدعفونی میزان نفوذ را تا ۹۰% افزایش می‌دهد؛ صرفاً برای محافظت در برابر آلودگی استفاده می‌شود.

دستکش ارتوپدی

یکی دیگر از انواع دستکش‌ پزشکی موجود در بازار، دستکش ارتوپدی است. با توجه به نوع این دستکش که چند لایه و بسیار ضخیم است؛ در عمل‌های سنگین و تهاجمی همچون ارتوپد، استفاده می‌شود. در عمل‌های جراحی ارتوپودی به علت طولانی بودن زمان، استریل بودن محیط از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین ابزار جراحی ارتوپدی سنگین هستند; گرفتن این ابزار و کار با آنها نیازمند دستکشی ضخیم است. البته از آنجا که این نوع جراحی نیازمند دقت و حساسیت بالایی نیز هستند، دستکش ارتوپدی باید حس لامسه‌ی جراح را حفظ کند.

ویژگی کلی دستکش های ارتوپدی

• کیفیت ساخت بالا و مرغوب بودن مواد
• استریل بودن
• عدم ایجاد حساسیت (ضد آلرژی)
• مجهز به لایه‌ی ضد برش بوده که از پارگی یا سوراخ شدن دستکش جلوگیری می‌کند

از بین دستکش های پزشکی کدام انتخاب بهتری است؟

هنگام خرید دستکش باید به این نکته توجه کنیم که هدف ما از خرید چیست؟ یک پوشش محافظتی در مقابل عوامل شیمیایی یا باکتریایی، یک دستکش برای محیط‌های استریل و بهداشتی نظیر اتاق عمل، یک دستکش چند لایه با ضخامت زیاد یا برای مصارف عمومی همچون هتل‌‎ها و آشپزخانه‌ها. بهتر است در هنگام خرید به پارامترهایی نظیر: راحتی، دوام، میزان محافظت و قیمت در نظر گرفته شوند.
امیدواریم در این مقاله توانسته باشیم به شما برای خرید دستکش مناسب کمک کرده باشیم؛ شما می‌توانید برای خرید انواع دستکش‌های یکبار مصرف با بهترین برند به فروشگاه اینترنتی کایاژ مراجعه کنید.

منابع: ویکی پدیا، کایاژ