همه‌ی آنچه که باید از دیابت بدانیم
دیابت چیست؟
دیابت بیماری است که همه ما بارها نامش را شنیده‌ایم. یک بیماری مزمن که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره کند. گلوکز نوعی قند است که اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون می‌شود. دیابت زمانی رخ می‌دهد که لوزالمعده دیگر قادر به ساخت انسولین نباشد یا بدن نتواند از انسولین تولید شده به خوبی استفاده کند. اگر به هر دلیلی گلوکز از طریق خون وارد سلول‌ها نشود و در جریان خون فرد باقی بماند، میزان قند خون بالا رفته و فرد مبتلا به دیابت می‌شود. آنچه که باعث این عدم جذب قند می‌شود، کمبود هورمون انسولین است. انسولین از لوزالمعده ترشح شده و باعث ورود قند به سلول‌ها می‌شود.
در بررسی این بیماری، پزشکان متخصص دیابت را به دو دسته تقسیم کرده‌اند. دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲. علائم و عوارض دیابت در هر دونوع، تقریبا یکسان هستند. تفاوت دیابت یک و دو، در زمان ابتلا و نوع ابتلای به آن است. در این مطلب به بررسی هر دو نوع این بیماری، تفاوت‌ها، علائم و درمان آنها خواهیم پرداخت.
همه‌ی آنچه که باید از دیابت بدانیم.
انواع دیابت
دیابت نوع 1
دیابت نوع ۱، بیماری ژنتیکی است که معمولا از دوران کودکی فرد آغاز می‌شود. اما گاهی شروع آن در سنین بالاتر نیز دیده شده است. به‌دلیل اینکه در دوقلوهای همسان، گاهی هر دو کودک به دیابت مبتلا نشده‌اند، لذا می‌توان نقش محرک‌های محیطی را نیز در ابتلا به این بیماری در نظر گرفت. پزشکان، بیماری دیابت نوع ۱ را بیماری خود ایمنی می‌دانند. یعنی فرد با قرار گرفتن در معرض بعضی عوامل، به‌دلیل تحریک سیستم ایمنی، سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده را از دست می‌دهد. که نتیجه آن بیماری دیابت نوع اول است. پیشینه خانوادگی، سن، ژنتیک و حتی موقعیت جغرافیایی زندگی، در بروز این بیماری تاثیر دارد. برای مثال در کشورهایی که از خط استوا فاصله بیشتری دارند، تعداد بیماران دیابت نوع ۱ بیشتر است.
علائم دیابت نوع 1 :
- گرسنگی بیش از حد
- تشنگی بیش از حد
- تاری دید
- خستگی
- ادرار مکرر
- کاهش وزن چشم‌گیر در زمان کم
- تنفس سریع
- خشکی پوست و دهان
- چهره سرخ
- بوی دهان میوه‌مانند
- حالت تهوع
- استفراغ یا درد معده
دیابت نوع 2
دیابت نوع ۲ زمانی رخ می‌دهد که فرد نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد. یعنی لوزالمعده انسولین لازم را تولید می‌کند اما بدن نمی‌تواند از آن استفاده کند. این نوع دیابت کمی از نوع یک خفیف‌تر است و بیمار تحت درمان دارویی قرار می‌گیرد. البته باید به خاطر سپرد که اگر مبتلا به این بیماری باشید و رعایت دارویی و غذایی نداشته باشید حتماً مبتلا به نوع یک نیز خواهیم شد. افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند، بدنشان به حد کافی ترشح هورمون انسولین ندارد. سابقه خانوادگی در بروز این نوع دیابت بسیار مؤثر است و البته چاقی، اضافه‌وزن و عدم تغذیه سالم نیز دیگر دلایل بروز آن هستند.
بروز علائم دیابت نوع ۲ اغلب چندین سال طول می‌کشد. بسیاری از افراد در ابتدای بیماری هیچ‌گونه علائمی ندارند اما با پیشروی آن به‌تدریج علائم نیز بروز می‌کنند. این بیماریمعمولاً در بزرگسالان دیده می‌شود اگرچه احتمال ابتلای کودکان و نوجوانان نیز دور از انتظار نیست. ازآنجایی‌که تشخیص علائم دیابت نوع ۲ دشوار است آگاهی به عوامل زمینه‌ساز این بیماری اهمیت دارد. در صورت دارا بودن هر یک از عوامل خطرساز مثل اضافه وزن، کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علائم دیابت نوع 2 :
- گرسنگی دائم
- فقدان انرژی
- خستگی
- کاهش وزن
- تشنگی زیاد
- ادرار مکرر
- خشکی دهان
- خارش پوست
- تاری دید
- عفونت مخمری
- زخم‌هایی که به آرامی ترمیم می‌شوند.
- لکه‌های سیاه روی پوست، بیماری که آکانتوز نیگریکانس (تیرگی پوست) نامیده می‌شود.
- درد پا
- احساس بی‌حسی در نوک انگشتان، یا نوروپاتی
پیش دیابت
یکی دیگر از انواع دیابت، پیش‌دیابت است. در این شرایط قند خون از حالت نرمال خارج شده و افزایش پیدا کرده است. پیش‌دیابت این معنا را به همراه دارد که قند خون بالاست اما بیمار هنوز دچار بیماری نشده است. اگر نتیجه آزمایش خون نشان داده است که در مرحله پیش دیابت هستید، باید بگوییم که شانس آورده‌اید. چون این حرف به این معناست سطح گلوکز در بدن بالاست اما شما هنوز به مرض قند مبتلا نشده‌اید. نکته مهم بعدی این است که اگر فکری به حال سبک زندگی و رژیم غذایی خود نکنید، به این بیماری مبتلا خواهید شد.
دیابت بارداری
نوع دیگری از دیابت نوع یک، دیابت بارداری است. جالب است که بیشتر بانوان باردار مبتلا به آن پیش از بارداری سابقه این بیماری را نداشتند. بدترین بخش ماجرا این است که در صورت عدم کنترل به‌موقع این اختلال حتماً بر روی سلامت و رشد جنین نیز تأثیرگذار خواهد بود. این نوع از Diabetes حتی علائم پیش‌زمینه‌ای ندارد و ناگهان در سه‌ماهه دوم و یا سوم بارداری خود را نشان می‌دهد. درمان اولیه ممکن است اصلاح رژیم غذایی و ورزش منظم باشد. اگر هدف مورد نظر محقق نشود یا سطح گلوکز شما بسیار بالا باشد، پزشک ممکن است دارو یا انسولین را تجویز کند.
تفاوت دیابت نوع ۱ با ۲ چیست؟
دیابت نوع ۱، یک بیماری خود‌ایمنی است و زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده به طور کامل از بین می‌روند، بنابراین بدن نمی‌تواند انسولین تولید کند. این در حالی است که در نوع ۲، انسولین توسط لوزالمعده تولید می‌شود، اما بدن در برابر آن مقاومت می‌کند. به عبارت دیگر، بدن دیگر به طور مؤثر از انسولین استفاده نمی‌کند. تعداد مبتلایان به نوع ۱ بسیار کمتر از نوع ۲ هستند. در گذشته به آن دیابت نوجوانی می‌گفتند، زیرا این بیماری معمولاً در اوایل کودکی تشخیص داده می‌شود. اما دیابت نوع ۲، بیشتر در بزرگسالان تشخیص داده می‌شود. اگرچه ما امروزه کودکانی را می‌بینیم که به این بیماری مبتلا شده‌اند و علت آن هم بیشتر مربوط به اضافه وزن و چاقی است.
هر دو نوع دیابت اگر به خوبی کنترل نشوند، می‌توانند خطرناک باشند. قند موجود در جریان خون به یک اندازه برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ سمی است. اگر اقدامات لازم برای کنترل آن صورت نگیرد، می‌تواند به چشم‌ها، کلیه‌ها، پایانه‌های عصبی و تقریبا هر چیزی که در بدن شما وجود دارد، آسیب برساند. در هر دو نوع این بیماری، اگر بتوانید قند خون خود را متعادل کنید، تا حد زیادی از این اثرات سمی مصون خواهید بود.
همه‌ی آنچه که باید از دیابت بدانیم.
علائم عمومی دیابت
۱. تشنگی زیاد و تکرر ادرار: به صورت طبیعی هر فرد در طول شبانه روز، بین ۴ تا ۷ مرتبه نیاز به دفع ادرار دارد. افراد مبتلا به دیابت، ممکن است تعداد دفعات دفع ادرارشان خیلی بیشتر از این باشد. دلیل این موضوع عدم جذب گلوکز از کلیه‌هاست. در واقع، در حالت عادی بدن قند و گلوکز مورد نیاز خود را از کلیه‌ها می‌گیرد و وقتی کلیه نتواند تمام گلوکز را از دست بدهد، ادرار بیشتری تولید می‌کند. در نتیجه فرد همواره احساس تشنگی دارد. به این ترتیب دچار پرنوشی و تکرر ادرار می‌شود.
۲. احساس خستگی زیاد: بدن انرژی خود را از سوختن قند و گلوکز به‌دست می‌آورد. اگر لوزالمعده نتواند انسولین تولید کند، سلول‌ها نمی‌توانند گلوکز جذب کنند. در نتیجه انرژی مورد نیاز بدن تامین نمی‌شود و فرد احساس خستگی می‌کند.
۳. احساس گرسنگی بیش از حد: کمبود انرژی و جذب نشدن قند، حالت گرسنگی دائم برای فرد به‌وجود خواهد آورد.
۴. خشکی دهان و پوست: به‌دلیل دفع آب زیاد هنگام ادرار، فرد همیشه احساس تشنگی و خشکی دهان دارد. این خشکی حتی با خوردن آب هم رفع نمی‌شود. به علاوه این کم‌آبی باعث خشک شدن پوست و خارش آن نیز می‌شود.
۵. کاهش وزن: وقتی بدن قند مورد نیاز خود را به‌دست نمی‌آورد، به‌سراغ چربی‌ها و سوزاندن آنها می‌رود. در نتیجه افراد با وجود غذا خوردن زیاد، وزن کم می‌کنند.
۶. تاری دید: بعضی از مبتلایان به دیابت، دچار تاری دید می‌شوند. این موضوع بیشتر به‌دلیل کم شدن آب بدن فرد است.
۷. اختلال در روند بهبود زخم‌ها: بالا بودن قند خون، می‌تواند بر عملکرد اعصاب پوست تاثیر بگذارد. به‌همین دلیل زخم‌ها در افراد مبتلا به دیابت، دیر خوب می‌شوند.
علائم دیابت در مردان
بسیاری از علائم مرض قند در زنان و مردان مشترک است. با این حال آقایان ممکن است به علت تفاوت در آناتومی نشانه‌های زیر را نیز تجربه کنند:
- تشنگی بیشتر
- گرسنگی
- خشکی دهان
- تهوع و استفراغ
- تکرر ادرار
- خستگی مفرط
- تاری دید
علائم دیابت در بانوان
اگر زن هستید و به دیابت مبتلا هستید، به علائمی که مردان دچار می‌شوند، مبتلا خواهید‌شد و بیشتر آنها را تجربه خواهید‌کرد اما برخی از علائم دیابت مختص خود زنان است به همین دلیل دچار عوارض دیابت در زنان می‌شوند. برخی از علائم دیابت در زنان شامل موارد زیر هستند:
- یکی از علائمی که بیشتر در زنان مبتلا به دیابت دیده‌می‌شود، ابتلا به عفونت قارچی واژینال است. معمولا این عفونت‌ها که با علائم خارش و ترشحات چرکی و سفید و پنیری دیده‌می‌شود، به صورت مکرر اتفاق می‌افتند.
- عفونت ادراری در زنان بیشتر از مردان دیده‌می‌شود و این به علت نزدیکی مجاری ادراری و واژن به هم است.
- بیشتر خانم‌های مبتلا به دیابت اختلالات جنسی پیدا می‌کنند و معمولا از رابطه جنسی لذت نمی‌برند.
- معمولا زنان و دخترانی که دیابتیک هستند احتمال ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دارند. این افراد همچنین بیشتر در معرض چاقی هستند.
همه‌ی آنچه که باید از دیابت بدانیم.
راه‌های پیشگیری از دیابت
- پرهیز از شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده
- بالا بردن فعالیت روزانه
- مایعات بنوشید
- حفظ وزن متعادل
- کاهش میزان مصرف دخانیات
- دوری از استرس
- چکاپ و اندازگیری میزان قند خون: در کنار رعایت کردن این موارد، افراد مبتلا یا مستعد ابتلا به دیابت، باید همواره دستگاه خانگی اندازه‌گیری قند خون را در دسترس داشته باشند تا به‌صورت مداوم، میزان قند خون خود را اندازه گرفته و در صورت بالا رفتن قند خون، برای کنترل آن اقدام کنند.
درمان دیابت
چک کردن قندخون، فشار خون و کلسترول خود
قندخون، فشارخون و کلسترول هر سه ویژگی‌های مهمی هستند که همیشه باید چک شود به خصوص اگر در سنین بالا هستید. بسته به برنامه درمان شما، به ویژه اگر در حال مصرف انسولین هستید ممکن است نیاز باشد قند خون خود را ۴ بار در روز و یا بیشتر، چک کنید. چک دقیق قند خون تنها راهی است که می‌توان اطمینان حاصل کرد که سطح قند خون شما در محدوده طبیعی باقی می‌ماند. افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند و انسولین مصرف نمی‌کنند، معمولا قند خون خود را بسیار کمتر چک می‌کنند.
تغذیه سالم
بر خلاف تصور عوام، هیچ رژیم غذایی خاص دیابت وجود ندارد. سعی کنید بیشتر میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین و غلات (مواد غذایی که دارای مواد مغذی و فیبر زیاد و چربی و کالری کم هستند) را مصرف کنید و مصرف چربی‌های اشباع‌شده، کربوهیدرات‌ها و شیرینی‌ها را کاهش‌دهید. همچنین از مصرف بیش‌از‌حد الکل نیز اجتناب کنید. در واقع، این بهترین برنامه غذا برای تمام افراد خانواده است. یک متخصص تغذیه می‌تواند به شما در تنظیم یک برنامه غذایی سالم و مناسب کمک‌کند.
انسولین
دارودرمانی، اولین روش درمانی برای دیابت است. دوزهای مختلف انسولین در بازه‌های زمانی گوناگون، درمانی است که پزشکان برای درمان دیابت نوع ۱ در نظر می‌گیرند. این درمان با تکنیک‌های تزریقی خاصی انجام می‌شود که فقط در صورت رعایت روش آن، درمان موثر، امکان‌پذیر است. در کنار انسولین، پزشکان داروهای دیگری را نیز برای درمان این بیماری پیشنهاد می‌دهند.
در آخر
سبک زندگی در بروز و درمان دیابت تأثیر زیادی دارد. تغذیه مناسب، ورزش، کنترل وزن، نوشیدن مایعات و کنترل استرس از عادت‌های روزانه ای هستند که در پیشگیری و درمان دیابت مؤثرند.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند لازم است به طور منظم سطح قند خون، فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنند. و کسانی که با تغییر سبک زندگی نمی‌توانند قند خون خود را کنترل کنند لازم است که از دارو استفاده کنند.
در صورتی که دارو نیز تأثیر نداشته باشد به تشخیص پزشک انسولین تجویز می‌شود.
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود بی اطلاع‌اند، به ویژه اینکه در مراحل اولیه بیماری که فرد نیز علائمی ندارد و از آن جا که هیچ روش قطعی به جز انجام آزمایش قند خون برای فهمیدن اینکه آیا شما مبتلا به دیابت هستید یا نه وجود ندارد، بهتر است هر چند وقت یکبار در خانه به کمک دستگاه های قند خون از میزان قند خون خود مطلع باشیم.
همه‌ی آنچه که باید از دیابت بدانیم. منبع: کایاژ
اشتراک گذاری
سلام
واقعا عالی بود
مخصوصا عکسای جذابش